تندر
ساندرو
مگان
انواع روغن موتور خودرو و مقایسه آنها روغن موتور در واقع نوعی روانکار صنعتی است که به منظور بهینه‌سازی عملکرد و افزایش بازده موتور خودروها استفاده می‌شود. همان طور که می‌دانید، روغن مایعی لیز و لغزنده است که اصطکاک و سایش را کاملا از بین می‌برد. روغن موتور نیز دقیقا همین وظیفه را برعهده دارد و اصطکاک و سایش بین قطعات موتور خودروی شما را از بین می‌برد. همین اتفاق باعث می‌شود تا قطعات موتور خودرو به نحو احسن و بدون هیچ مشکلی در کنار هم کار کرده و بازده خودرو افزایش یابد.
با ریختن روغن موتور در موتور خودرو:
عملکرد و نحوه کارکرد خودرو کاملا تغییر خواهد کرد؛ چراکه روغن موتور به تمام منافذ باز موتور خودرو وارد می‌شود و همه قطعات موتور به روغن موتور آغشته خواهند شد. همین اتفاق باعث شده که کیفیت و مشخصات روغن موتور اهمیت بسیار بالایی پیدا کند. صاحبان خودرو باید دقت کنند که به هیچ وجه نباید کیفیت را فدای قیمت روغن موتور کرده و روغن موتوری با کیفیت پایین بخرند. برای اینکه صاحبان خودرو در سرتاسر جهان بتوانند روغن موتور مناسبی برای خودرو خود خریداری کنند، شرکت‌های متعددی اقدام به تولید و پخش انواع روغن موتور در بازار کرده‌اند. در بخش‌های بعدی این مطلب، توضیحاتی از انواع روغن موتور در اختیارتان قرار خواهیم داد.
محتویات روغن موتور
برای اینکه تولیدکننده روغن موتور، این محصول را با کیفیت و مشخصات مورد نظر در بازار عرضه کند، باید در انتخاب مواد پایه و افزودنی‌های روغن موتور دقت کافی داشته باشد. روغن موتورها دو محتوای اصلی دارند که با مخلوط کردن آنها، محصول نهایی تولید می‌شود. این دو محتوای اصلی عبارت‌اند از: مواد پایه و مواد افزودنی روغن موتور. هرچقدر این دو محلول کیفیت بالاتری داشته باشند، محصولی با کیفیت بالاتر تولید شده و شاهد عملکرد بهتری در خودرو خواهیم بود. عموما شما می‌توانید اطلاعاتی همانند نوع افزودنی، شیوه تولید، شاخص گرانروی و سطح کیفیت هر روغن موتور را روی محصول مشاهده کنید.
انواع روغن موتور
همان طور که می‌دانید، روغن موتور در انواع مختلف تولید و به بازار عرضه می‌شود. به همین دلیل، صاحبان خودرو باید این انواع مختلف را کاملا بشناسند و بهترین مورد را برای خودرو خود خریداری کنند. روغن موتورها با توجه به شیوه تولید دسته‌بندی می‌شوند و می‌توان شیوه تولید انواع روغن موتور را روی لیبل محصولات مشاهده کرد. انواع روغن موتور از نظر شیوه تولید به ۳ مورد کلی تقسیم می‌شوند که این ۳ مورد عبارت‌اند از:
روغن موتور مینرال
ابتدایی‌ترین روغن موتورها در جهان، روغن موتورهای مینرال هستند که تاریخچه بسیار طولانی دارند. از آنجایی که شیوه تولید این روغن موتورها بسیار پیش‌پاافتاده و ابتدایی است، سطح کیفی بسیار مرغوبی ندارند. البته همچنان در موتور برخی از خودرورهای قدیمی مثل پیکان، از این نوع روغن موتور استفاده می‌شود. اما دقت کنید که اگر از این نوع روغن موتور در خودروهای جدید استفاده کنید، به موتور خودرو آسیب‌های جدی وارد خواهد شد.
چرا روغن موتور به صورت متنوع تولید می‌شود؟
دقیقا از زمانی که چرخها و ارابه‌ها اختراع شدند انواع روغن موتور نیاز به ماده‌ای که بتواند جلوی اصطکاک و خوردگی قطعات مربوط به وسایل نقلیه را بگیرد، احساس می‌شد. از این رو، با مرور زمان و طی کردن جریان‌های متفاوت در ساخت و آزمایش این ماده و با کشف طلای سیاه یعنی نفت، ترکیبی شگفت‌انگیز به نام روغن موتور به وجود آمد.
اما به راستی روغن موتور چیست و چه کاربردی دارد؟ روغن موتور اصلی‌ترین جز مرتبط با موتور ماشین و انواع روغن موتور به حساب می‌آید چرا که با داشتن خاصیت‌هایی خارق‌العاده نظیر جلوگیری از زنگ‌زدگی و خوردگی قطعات موتور، پاک‌کردن و معلق‌سازی مواد حاصل از فرسایش اجزا و آب‌بندی و حفاظت از سطوح فلزی موتور، باعث افزایش بهره‌وری سیستم حیاتی ماشین شده و عمر موتور را زیادتر می‌کند.
هرچه موتور شما قدیمی‌تر انواع روغن موتور باشد، احتیاج آن به روغن موتور بیشتر می‌شود؛ اما این به این معنی نیست که شما می‌توانید ماشین خود را در طی سال‌های اولیه، بدون روغن موتور مناسب استفاده کنید. به جرئت می‌توان گفت عدم استفاده از روغن موتور آسیب‌های جبران ناپذیری را متوجه خودرو شما می‌کند؛ اما مسئله مهم‌تر در این زمینه شناخت انواع روغن موتور و انتخاب بهترین روغن موتور از میان آنهاست؛ چرا که درصورت انتخاب نادرست انواع روغن موتور، نه تنها خودرو شما شاهد بهبود عملکرد نخواهد بود بلکه خسارات بیشتری را متحمل خواهد شد و انواع روغن موتور هزینه‌هایی چند برابر قیمت روغن موتور را برای صاحب خود به بار خواهد آورد.
از آنجایی که خودروهای موجود در کشور متنوع هستند و هرکدام مشخصات فنی متفاوتی دارند، دور از ذهن نیست که روغن موتور نیز انواع مختلفی داشته باشد. امروزه انواع روغن موتور در بازار جهانی وجود دارند که هرکدام با ویژگی‌ها و مشخصات متفاوتی انواع روغن موتور تولید شده‌اند. برای مثال بهترین روغن موتور پراید، روغن موتور پارانوکس است که علاوه‌بر ترمیم اشکالات موجود در موتور، باعث افزایش کارکرد و راندمان دستگاه نیز می‌شود. اگر به دنبال خرید بهترین روغن موتور برای خودرو خود هستید، این مطلب انواع روغن موتور را به خوبی مطالعه کنید.
سنتتیک (Fully Synthetic)
سنتتیک نام یکی از شیوه‌های تولید انواع روغن موتور است که در این روش، باکیفیت‌ترین روغن موتورها تولید می‌شوند. زیرا روغن موتور به دست آمده با شیوه سنتتیک را متخصصان و کارشناسان ماهر در آزمایشگاه‌ها تولید می‌کنند. این اتفاق باعث می‌شود تا روغن موتورها سازگاری بسیار بالایی با موتور خودروها داشته باشند و باکیفیت‌ترین روغن موتورها توسط این روش تولید و به بازار عرضه شود. عموما روغن موتورهای سنتتیک در خودروهای باارزش و مدل جدید کاربرد دارد تا موتور خودرو را به بهترین نحو بهینه سازی انواع روغن موتور کند. البته روغن موتورهای سنتتیک قیمت بالاتری نسبت انواع روغن موتور به دیگر روغن موتورها دارند و محصولاتی ارزشمند به شمار می‌روند.
از اصلی‌تری مزایای روغن موتور سنتتیک در موتور خودروها انواع روغن موتور، می‌توان به
ویسکوزیته خاص آن اشاره کرد. زیرا روغن موتورهای سنتتیک به نوعی تولید و طراحی می‌شوند که گرانروی متغیری دارند و خود را کاملا با دمای محیط وفق می‌دهند. روغن موتور سنتتیک ضمن این که می‌تواند گرانروی بسیار بالایی انواع روغن موتور داشته باشد و به خوبی سطوح را پوشش دهد، می‌تواند به قدری گرانروی پایینی داشته باشد که از میان تمام قطعات موتور خودرو عبور کند. تمام این ویژگی‌ها به دلیل وجود مواد پایه مصنوعی است که آن را در آزمایشگاه با تکنولوژی پیشرفته تولید می‌کنند.
مینرال (Mineral)
یکی دیگر از شیوه‌های تولید روغن موتور، مینرال نام دارد که با همان عنوانِ روغن موتور معمولی شناخته می‌شوند. روغن موتورهایی را که به صورت مینرال تولید می‌کنند عموما کم‌ترین کیفیت را میان انواع روغن موتور دارند. زیرا شیوه تولید آن بسیار ساده است و تنها از چند دستگاه با تکنولوژی معمولی برای تولید آن استفاده می‌شود. روغن موتور مینرال تنها انواع روغن موتور در خودروهایی کاربرد دارد که قدیمی هستند و صاحب خودرو به مزایای خاص و اصلی روغن موتور نیازمند نیست. انواع روغن موتور
مواد پایه روغن موتورهای مینرال نفت خام است که در پروسه‌ای کوتاه مدت برخی مواد را از آن گرفته و برخی افزودنی‌ها به آن اضافه کرده‌اند. همچنین گرانروی خاصی ندارند و شاخص آن همواره در یک عدد خاص باقی می‌ماند؛ یعنی اگر از روغن موتور مینرال در خودروی انواع روغن موتور خود استفاده کنید، پس از مدتی باید به طور کلی بیخیال آن شوید! زیرا این روغن موتور تنها برای خودروهای بسیار قدیمی و سنگین است و در خودروهای امروزی کاربردی ندارد. می‌توان گفت روغن موتورهای مینرال از انواع روغن موتور، بدترین محصولات برای روانکاری موتور خودروها هستند.
نیمه سنتتیک (Semi Synthetic)
نوع آخر از انواع روغن موتور، نیمه سنتتیک نام دارد که شیوه‌ای عمومی برای تولید روغن موتور شمرده می‌شود. روغن موتورهای نیمه سنتتیک محصولاتی ترکیبی هستند که تولیدکنندگان آنها را طی فرآیند خاصی تولید می‌کنند؛ زیرا شیوه نیمه سنتتیک در واقع تلفیقی از دو شیوه سنتتیک و مینرال انواع روغن موتور است. به طوری که متخصصان طی یک فرآیند پیچیده از دو مواد پایه مصنوعی و نفت خام در روغن موتور استفاده می‌کنند و سپس افزودنی‌ها را به آن می‌افزایند. امروزه انواع روغن موتور نیمه سنتتیک در بازار وجود دارد و پرفروش‌ترین محصولات روانکاری قطعات موتور خودرو شمرده می‌شود.
روغن موتور چه نقشی را در خودرو ایفا می‌کند؟
روغن موتور وظایف مهمی را در خودرو برعهده دارد:
- اصطکاک بین اجزا را کاهش می‌دهد
موتور از قطعات متحرک ساخته شده است و مسلما بین آنها اصطکاک وجود دارد. هرجا که اصطکاک هست، گرما هم هست. روغن موتور، اصطکاک بین قطعات فلزی را از بین می‌برد تا گرمای ناشی از آن، موتور را داغ نکند. همچنین جلوی ساییدگی قطعات را می‌گیرد. می‌دانید که تعمیر و تعویض قطعات ساییده‌شده موتور هزینه زیادی برمی‌دارد. بنابراین با یک روغن موتور مناسب، در هزینه‌ها صرفه‌جویی می‌کنید.
- گرما را از چرخه احتراق دور می‌کند
موتور با تولید انفجارهای کنترل‌شده یا احتراق درون سیلندرها کار می‌کند. حال اگر گرمای ناشی از اصطکاک به این انفجارهای کنترل‌شده اضافه شود، موتور خودرو مشکل پیدا می‌کند. روغن موتور مانند عایق از رسیدن گرما به این چرخه جلوگیری می‌کند.
- محصولات جانبی ناخواسته را جذب می‌کند
در فرایند احتراق محصولات ناخواسته‌ای مانند اسیدها و اکسید سیلیکون تولید می‌شوند که اگر وارد سایر قسمت‌های موتور شوند، به آن آسیب وارد می‌کنند. روغن موتور مانند یک آهنربا این مواد را جذب می‌کند و به‌حالت تعلیق درمی‌آورد.
- زنگ‌زدگی را به حداقل می‌رساند
در فرایند احتراق، سوخت باید با هوا که حاوی اکسیژن است مخلوط شود. اکسیژن باعث خوردگی و زنگ‌زدن فلزات می‌شود. درست است که نمی‌توانیم جلوی رسیدن هوا به موتور را بگیریم، اما با استفاده از روغن موتور می‌توانیم اثرات اکسیدکنندگی آن را به حداقل برسانیم.
متداول‌ترین روغن موتور از نظر ویسکوزیته
معمول‌ترین نوع روغن موتور ۱۰W-40 است. استفاده از این روغن موتور در هوای گرم تابستان سبب می‌شود روغن به اجزای داخلی موتور در دمای بالا بچسبد و به این ترتیب از ساییدگی ناشی از تماس اجزای فلزی متحرک موتور به یکدیگر جلوگیری به عمل می‌آورد.
برخی از انواع روغن موتور بر اساس ویسکوزیته عبارت‌اند:
۰W-20، ۰W-40، ۱۰W-30، ۱۰W-40، ۵W-30، ۲۰W-50.
هر یک از اینها با هم تفاوت‌هایی دارند. برای نمونه به تفاوت دو تا از رایج‌ترین انواع روغن موتور اشاره می‌کنیم.
تفاوت بین روغن موتور ۱۰W-40 و ۲۰W-50
روغن موتور ۱۰W-40 برای هوای سرد و روغن موتور ۲۰W-50 برای هوای گرم مناسب‌تر است. دلیلش این است که اولی رقیق‌تر است و سریع‌تر بین اجزای موتور جاری می‌شود، بنابراین در هوای سرد موتور را سریع‌تر روشن می‌کند. دومی غلیظ‌تر است و برای شرایط زمستانی چندان مناسب نیست.
استانداردهای روغن موتور
دو استاندارد مهم که روی بطری روغن موتور درج می‌شود، یکی شاخص API (موسسه نفت آمریکا) و دیگری ACEA (انجمن خودروسازان اروپا) است. همه روغن موتورهای باکیفیت باید این دو استاندارد را داشته باشند.
استاندارد API
این شاخص از دو حرف S برای بنزین و C برای دیزل استفاده می‌کند. البته بیشتر روغن‌های امروزی هر دو را با هم دارند. درکنار S، حروف الفبا از A تا N و درکنار C، حروف الفبا از A تا J را قرار می‌دهند. هرچه حروف الفبا بالاتر می‌رود کیفیت روغن موتور بهتر است. یعنی برای موتور بنزینی کیفیت روغن با شاخص SA کمتر از SN است و برای موتور دیزلی، کیفیت روغن با شاخص CA کمتر از CJ است.
استاندارد ACEA
این استاندارد، معادل اروپایی استاندارد API اما دقیق‌تر و سختگیرانه‌تر است. این استاندارد از A برای موتورهای بنزینی، از B برای موتورهای دیزلی و از C برای خودروهای سازگار با کاتالیست یا با SAPS (خاکسترسولفاته، فسفر و گوگرد) پایین استفاده می‌کند. بحث مربوط به استانداردها تخصصی‌تر است و در این مطلب نمی‌گنجد.
انواع روغن موتور براساس نوع تولید
روغن موتور از نظر نوع تولید به سه دسته مهم تقسیم می‌شود. امروزه با پیشرفت مهندسی خودرو، روغن موتورهای بسیار کارآمدتری به بازار عرضه شده‌اند. سه نوع اصلی روغن موتور عبارت‌اند از:
۱. روغن موتور تمام سنتتیک
این نوع روغن موتور به‌طورکامل در آزمایشگاه و با مواد شیمیایی تولید می‌شود. ازآنجاکه این روغن سبب می‌شود موتور با بالاترین توانی که دارد کار کند و عملکردی بهینه داشته باشد، مسلما راندمان مصرف سوخت خودرو را افزایش خواهد داد. از همه مهم‌تر این روغن موتور دیرتر کارآیی خود را از دست می‌دهد و بنابراین مجبور نیستید زودبه‌زود آن را عوض کنید. اگر قبلا هر ۴،۸۲۸ کیلومتر (۳۰۰۰ مایل) باید روغن را تعویض می‌کردید، با این روغن شاید تا بیش‌از ۱۱ هزار کیلومتر هم نیازی به تعویض روغن نداشته باشید.
جنبه منفی این روغن موتور فقط گران‌تر بودن آن نسبت به سایر روغن‌هاست. البته ممکن است برای برخی از وسایل‌نقلیه مناسب نباشد و باعث لغزندگی بیش‌ازحد اجزای متحرک موتور شود.
روی بطری روغن تمام سنتتیک عبارت Full synthetic نوشته می‌شود. اگر هم این کلمه را ندیدید، همین‌که رتبه SAE آن مطابق جدول زیر باشد، یعنی روغن تمام سنتتیک است.
| تمام سنتتیک | ویژگی‌ها |
| ۰W-30 | صرفه‌جویی در هزینه سوخت |
| ۰W-40 | افزایش عملکرد و قدرت موتور |
| ۵W-40 | ۱. اطمینان به محافظت از موتور دربرابر ساییدگی و ایجاد رسوبات
۲. روشن کردن راحت موتور در هوای سرد و گردش سریع در دمای بسیار پایین ۳. بهبود سرعت اجزای متحرک موتور |
۲. روغن موتور نیمه سنتتیک
روغن موتور نیمه سنتتیک، ترکیبی از روغن موتور معمولی و روغن سنتتیک است. این روغن از اجزای متحرک موتور به‌خوبی محافظت می‌کند و بسیار بهتر از روغن موتور مینرال (معدنی) است. بااین‌حال همه مزایای روغن موتور تمام سنتتیک را ندارد. با این روغن، حداقل ۱۰ دقیقه پس از استارت باید صبر کنید تا موتور گرم شود.
ازنظر قیمتی این روغن موتور به‌اندازه روغن تمام سنتتیک گران نیست.
نکته: گاهی ممکن است روی بطری‌های روغن نیمه سنتتیک، به‌جای Semi synthetic عبارت synthetic blend را نوشته باشند. جدول زیر ویژگی‌ها و رتبه‌بندی درجه ویسکوزیته این روغن را نشان می‌دهد.
| نیمه سنتتیک | ویژگی‌ها |
| ۵W-30 | محافظت بهتر از موتور |
| ۱۰W-40 | محافظت بهتر در ۱۰ دقیقه اول پس از استارت زدن |
| ۱۵W-40 | ۱. کاهش ساییدگی اجزای موتور سه‌برابر بهتر از روغن‌های معمولی است
۲. فواصل تعویض روغن را طولانی‌تر می‌کند |
۳. روغن موتور معمولی
پایه این روغن موتور نفت‌خام است و از ترکیب روغن‌های پایه هیدروکربن‌ها، پلی اینترنال الفین و پلی آلفا الفین‌ها تولید می‌شود. شاخص رتبه‌بندی SAE آنها ۱۰W-40 و ۱۵W-40 است.
این روغن موتور از سایر روغن‌ها ارزان‌تر است و ابتدایی‌ترین معیارهای محافظت از موتور را رعایت می‌کند. بیشتر برای خودروهایی‌که موتور آنها طراحی ساده‌ای دارد یا برای آب‌بندی موتور خودروی صفر مناسب است. این روغن نمی‌تواند در سرمای شدید به‌طورکامل از موتور محافظت کند و در دمای بسیار بالا هم کارآیی خود را سریع‌تر از دست می‌دهد. علاوه‌برآن، باید تقریبا هر ۴۰۰۰ کیلومتر یک‌بار روغن را تعویض کنید که واقعا به‌صرفه نیست.
جدول زیر رتبه‌بندی درجه ویسکوزیته روغن موتور معمولی را نشان می‌دهد.
| معمولی | ویژگی‌ها |
| ۱۰W-40 | از موتور درحد معمولی محافظت می‌کند |
| ۱۵W-40 | زودبه‌زود باید روغن را تعویض کرد |
مقدار روغن مصرفی خودروها
حجم روغن موتور برای انواع خودرو متفاوت است. برای مثال، مقدار روغن موتور مصرفی برای انواع پراید ۳.۵ لیتر، پژو ۲۰۶ حدود ۳.۷۵ لیتر، سمند ۴.۵ لیتر و زانتیا ۵ لیتر روغن مصرف می‌کنند. البته این مقدار ممکن است با توجه به تعویض فیلتر روغن (فیلتری که روغن را تصفیه و ناخالصی‌‌های آن را جدا می‌کند)، نوع موتور و برخی عوامل دیگر تغییر کند. به‌عنوان مثال، برای پراید بعد از تعویض فیلتر روغن به ۳.۵ لیتر و قبل از آن به ۳ لیتر روغن نیاز دارید. به‌طور کلی بعد از تعویض فیلتر نیم لیتر روغن بیشتری باید بریزید.
